Trung Quốc giã từ chiến lược 'giấu mình chờ thời'

Chiến lược “giấu mình chờ thời” đã không còn phù hợp để Bắc Kinh vươn lên vị trí ảnh hưởng toàn cầu.

Đại hội Đảng Cộng sản Trung Quốc lần thứ 19 đã nhất trí đưa  “Tư tưởng Tập Cận Bình về chủ nghĩa xã hội đặc sắc Trung Quốc cho kỷ nguyên mới” vào Điều lệ đảng.

Báo Hong Kong South China Morning Post (Trung Quốc) dẫn lời GS Steve Tsang, Giám đốc Viện nghiên cứu Trung Quốc tại Trường Nghiên cứu phương Đông và châu Phi tại London nhận xét, ông Tập “đang khiến mình trở thành nhà lãnh đạo mở đường thứ ba” sau nhà lập quốc Mao Trạch Đông và người khởi đầu quá trình đổi mới đất nước Đặng Tiểu Bình.

Theo GS Tsang và nhiều học giả khác, sau Đại hội 19, vị trí của ông Tập được đánh giá là sẽ mạnh hơn bao giờ hết về cả đối nội và đối ngoại. Thế giới sẽ chứng kiến Trung Quốc tiếp tục tìm kiếm vai trò dẫn dắt để lấp khoảng trống mà Mỹ dưới thời chính quyền Tổng thống Donald Trump để lại.

Về đối ngoại, “điều này đặt dấu chấm hết cho chiến lược Đặng Tiểu Bình về “giấu mình chờ thời”, GS Tsang nhận định. “Ông Tập đang lãnh đạo trên nền tảng là Trung Quốc đã vươn lên và kỳ vọng sẽ đóng vai trò dẫn dắt trong các vấn đề toàn cầu”, ông Tsang nói.

Nhận định về việc Trung Quốc giã từ chiến lược "giấu mình chờ thời" được thể hiện rõ khi ông Tập Cận Bình phát biểu về tham vọng vươn lên siêu cường hàng đầu thế giới trong Đại hội Đảng Cộng sản Trung Quốc thứ 19.

Chủ tịch Trung Quốc Tập Cận Bình. Ảnh Reuters

Trong bài phát biểu gần 30.000 từ, ông Tập nhấn mạnh Trung Quốc sẽ không còn tránh né vị thế dẫn đầu trên thế giới.

"Đã đến lúc chúng ta phải lên sân khấu trung tâm thế giới và đóng góp nhiều hơn cho nhân loại", ông Tập nói. Trung Quốc "sẽ đứng ở vị trí cao và vững chắc ở phía đông", trở thành "siêu cường hàng đầu thế giới vào giữa thế kỷ 21", ông đề cập đến tham vọng hiện thực hóa "giấc mơ Trung Hoa" của mình.

Những lời của ông Tập cũng phản ánh việc Trung Quốc gần đây ngày càng mở rộng các hoạt động của mình ra nước ngoài. Họ đã mở một căn cứ quân sự ở Djibouti, triển khai quân ở nước ngoài theo chương trình gìn giữ hòa bình của Liên Hợp Quốc và mở rộng chương trình viện trợ quốc tế.

Sáng kiến Vành đai và Con đường do ông Tập đề xướng từ năm 2013 cũng được coi là cơ hội để Trung Quốc triển khai quyền lực mềm của mình tới những khu vực rộng lớn ở châu Á và châu Phi, đồng thời gia tăng ảnh hưởng về kinh tế và chính trị trên toàn cầu.

Trung Quốc còn có những động thái quyết liệt trong yêu sách chủ quyền ở Biển Đông. Ngoại trưởng Mỹ Rex Tillerson đã chỉ trích hành động của Trung Quốc, cho rằng họ thách thức trực diện luật lệ và các quy tắc quốc tế.

Kể từ khi lên nắm quyền năm 2012, ông Tập cũng đã đẩy mạnh kế hoạch cải cách, hiện đại hóa cấu trúc chỉ huy và mạnh tay đầu tư hiện đại hóa quân đội. Ông đặt ra tầm nhìn rằng đến năm 2035, Trung Quốc sẽ có quân đội "đẳng cấp thế giới".

"Quân đội được xây dựng để chiến đấu. Quân đội chúng ta phải coi sẵn sàng chiến đấu là mục tiêu và tập trung vào việc làm thế nào để giành chiến thắng khi được điều động", ông nói.

Vào thời điểm năm 2016, khi bàn về tư duy "giấu mình chờ thời" của Trung Quốc trên báo Đất Việt, TS Trần Việt Thái, Phó Viện trưởng Viện Nghiên cứu chiến lược, Học viện Ngoại giao Việt Nam đã chỉ ra sự thực dụng của Trung Quốc:

"Từ khi ông Đặng Tiểu Bình lên làm lãnh đạo Trung Quốc đã đề ra chiến sách "thâu quang dưỡng hối" (giấu mình chờ thời), Trung Quốc giảm can dự vào các vấn đề quốc tế, trừ những vấn đề có lợi ích sát sườn. Sự thực dụng của Trung Quốc chính là ở điểm này. Họ rút ra bài học từ Nhật Bản, sau Thế chiến 2 được Mỹ bảo hộ bằng ô an ninh nên tập trung vào kinh tế, khiến kinh tế tăng trưởng rất nhanh. Tương tự, sau khi Trung Quốc cải cách mở cửa cũng chủ động hạn chế tham gia các vấn đề toàn cầu có thể lôi kéo họ vào các cuộc chiến.

Tư duy "giấu mình chờ thời" của Trung Quốc kéo dài đến tận ngày hôm nay. Trung Quốc chủ trương hạn chế tham gia các vấn đề toàn cầu để tập trung nguồn lực cho phát triển kinh tế xã hội trong nước.

Thứ hai, từ khi ông Tập Cận Bình lên làm Chủ tịch Trung Quốc đã từng bước mở rộng vai trò của Trung Quốc ra bên ngoài thông qua chính sách cường quốc biển, giấc mộng Trung Hoa. Trung Quốc chỉ còn giấu mình với Mỹ, kiên trì chịu lép vế trước Mỹ. Họ từng bước bung ra nhưng vẫn tuyên bố chưa có đủ tiềm lực, chưa sẵn sàng".

Tuy nhiên, từ đó đến nay, triết lý "ẩn mình" dường như không còn phù hợp với tham vọng muốn có vị thế lớn trên trường quốc tế của Trung Quốc. Từ tư tưởng đến hành động thực tế, Trung Quốc đã có sự thay đổi chiến lược.

http://baodatviet.vn/the-gioi/tin-tuc-24h/trung-quoc-gia-tu-chien-luoc-giau-minh-cho-thoi-3345826/