Quân đội Nga có thể “bịt mắt” đối phương bằng những phương tiện tác chiến điện tử nào?
Ngày 15/4/2017, nước Nga kỷ niệm Ngày Chuyên gia tác chiến điện tử. Lịch sử tác chiến điện tử ở Nga bắt nguồn từ thời chiến tranh Nga-Nhật. Ngày 15/4/1904, trong khi biên đội tàu Nhật Bản pháo kích vùng nước bên trong của cảng Port Arthur, các đài vô tuyến điện của thiết giáp hạm Pobeda của Nga và trạm mặt đất “Zolotaya gora” (Núi vàng) đã gây nhiễu trên làn sóng của quân Nhật và gây khó khăn cho việc truyền các bức điện của các tàu hiệu chỉnh hỏa lực của địch.
Hiện nay, kỹ thuật đang phát triển nhanh chóng, các hệ thống tác chiến trên bộ, trên không và trên biển mới đang được chế tạo. Năm 2016, đã bắt đầu thử nghiệm các bộ phận cấu thành của một hệ thống tác chiến điện tử có khả năng bảo vệ quân đội và các mục tiêu dân sự chống tiến công đường không-vũ trụ.
Hệ thống tác chiến điện tử là bộ phận cấu thành quan trọng nhất trong tổ chức quân đội của nhà nước và bộ phận không tách rời của tất cả các cuộc xung đột vũ trang trong những năm gần đây, ví dụ nó đã chứng tỏ được hiệu quả của mình trong chiến dịch của Không quân-vũ trụ Nga (VKS) ở Syria.
Thứ trưởng Quốc phòng Nga Yuri Borisov khẳng định, tất cả các cuộc xung đột quân sự cho thấy rằng, các khí tài tác chiến điện tử là hiệu quả nhất và quân đội rất cần có chúng trên tất cả các hướng.
Ông Borisov nói: “Tất cả các sản phẩm mà các viện của tập đoàn KRET (Nga) phát triển đều được Bộ Quốc phòng Nga tin dùng và tiêu thụ tốt trên thị trường nước ngoài. Tôi biết rằng, khối lượng xuất khẩu sản phẩm của KRET tăng hàng năm”.
Theo Tư lệnh Bộ đội Tác chiến điện tử quân đội Nga Thiếu tướng Yuri Lastochkin, khí tài tác chiến điện tử hiện đại của Nga vượt trội các loại tương tự của phương Tây về nhiều tính năng, trong đó có tầm hoạt động. Điều đó đạt được nhờ sử dụng các thiết bị phát mạnh hơn và các hệ thống anten hiệu quả hơn.
Tướng Lastochkin nói rằng: “Khí tài tác chiến điện tử Nga còn có các ưu thế cả về số lượng chủng loại các đối tượng mà chúng có thể tác động, khả năng sử dụng nó hiệu quả hơn trong tác chiến bằng cách áp dụng cơ cấu chỉ huy mềm dẻo cả các hệ thống tác chiến điện tử, lẫn các mẫu khí tài riêng lẻ hoạt động độc lập và trong thành phần các cặp liên hợp”.
Nga cũng chú trọng các vấn đề phát triển các khí tài đối phó với máy bay không người lái (UAV). Năm 2018, dự định xây dựng thao trường chuyên dụng cho bộ đội tác chiến điện tử.
Các hệ thống tác chiến điện tử hàng không
Cựu Cục trưởng Cục Tác chiến Điện tử Không quân Nga, hiện là cố vấn của Phó Tổng giám đốc tập đoàn KRET (thuộc Tổng công ty Rostec, Nga) Vladimir Mikheyev, khả năng sống còn của máy bay được trang bị các hệ thống tác chiến điện tử tăng lên 20-25 lần.
Ông Mikheyev nói: “Nếu như trước đây trên các máy bay đã lắp các trạm gây nhiễu tích cực, thì ngày nay, tất cả các phương tiện bay đều được trang bị các hệ thống phòng vệ trên khoang. Khác biệt chủ yếu của chúng so với trạm gây nhiễu tích cực là ở chỗ hệ thống phòng vệ trên khoang được tích hợp hoàn toàn và liên kết với toàn bộ hệ thống avionics của máy bay, trực thăng hay UAV”.
Các hệ thống phòng vệ trên khoang trao đổi với các máy tính trên khoang tất cả những thông tin cần thiết:
• Về chuyến bay, các nhiệm vụ chiến đấu;
• Về các mục tiêu và các đường bay của phương tiện bay cần bảo vệ;
• Về khả năng của vũ khí của mình;
• Về tình hình tác chiến điện tử thực tế trên làn sóng;
• Về các mối đe dọa tiềm tàng.
Trong trường hợp xuất hiện mối nguy hiểm nào đó, có thể hiệu chỉnh đường bay sao cho phương tiện bay cần bảo vệ không đi vào vùng hỏa lực sát thương bằng cách bảo đảm tiêu diệt điện tử (chế áp) các phương tiện phòng không nguy hiểm nhất và máy bay địch, đồng thời nâng cao hiệu quả chiến đấu của các phương tiện sát thương của mình.
 |
Vitebsk
Vitebsk là một trong những hệ thống phòng vệ trên khoang hiệu quả nhất. Nó dùng để bảo vệ máy bay và trực thăng chống lại các tên lửa phòng không lắp đầu tự dẫn radar và quang học (hồng ngoại).
Vitebsk được lắp trên:
• Các cường kích hiện đại hóa Su-25SM;
• Các trực thăng tiến công Kа-52, Mi-28N;
• Các trực thăng vận tải-chiến đấu họ Mi-8;
• Các trực thăng vận tải hạng nặng Mi-26 và Mi-26Т2;
• Các máy bay, trực thăng chuyên dụng và dân sự do Nga sản xuất.
Trong tương lai, Vitebsk sẽ được lắp cho các máy bay vận tải quân sự mới Il-76MD-90А.
“Vitebsk là một serie các hệ thống có thể thích ứng gần như với bất kỳ loại máy bay nào, trong đó có máy bay vận tải quân sự và máy bay dân dụng. Hệ thống như thế đã được chế tạo. Trong đó, tất cả các thử nghiệm cần thiết trên một số loại máy bay đã được tiến hành”, ông Yuri Mayevsky, Tổng giám đốc tập đoàn KRET cho biết.
Còn có biến thể xuất khẩu của hệ thống có tên Prezident-S vốn đang có nhu cầu cao trên thị trường nước ngoài và cung cấp cho nhiều nước sử dụng máy bay Nga.
Rychag-AV
Rychag-AV là trực thăng gây nhiễu chuyên dụng có nhiệm vụ chính là bảo đảm chế áp điện tử và tạo tình huống giả để che giấu, bảo vệ các máy bay và trực thăng của mình, cũng như bảo vệ các mục tiêu mặt đất quan trọng nhất.
Rychag-AV có khả năng “bịt mắt” hoàn toàn đối phương trong bán kính mấy trăm ki-lô-mét và có thể chế áp cùng lúc mấy mục tiêu. Trong điều kiện nhiễu từ trạm này, các hệ thống tên lửa phòng không, cũng như các hệ thống máy bay đánh chặn của đối phương bị mất đi khả năng phát hiện bất kỳ mục tiêu nào và dẫn các tên lửa có điều khiển không đối không, đất đối không, không đối đất đến các mục tiêu, đồng thời khả năng sống còn và hiệu quả chiến đấu của máy bay của mình tăng đáng kể.
Hiện nay, Bộ Quốc phòng Nga đang tiếp nhận các trực thăng chuyên dụng Mi-8MTPR-1 được trang bị Rychav. Họ đã đặt mua tổng cộng 18 trực thăng. Trong những năm tới, Nga có thể triển khai sản xuất loạt biến thể hiện đại hóa của hệ thống là Rychag-AVM.
Khibiny
Năm 2013, quân đội Nga nhận vào trang bị hệ thống chế áp điện tử Khibiny dùng để bảo vệ máy bay chống lại các phương tiện phòng không.
 |
| Tiêm kích-bom Su-34 |
Điều đó đã xảy ra với tàu khu trục Mỹ Donald Cook vào năm 2014 khi một máy bay Su-24 đã bịn các phương tiện phòng không trên tàu bám theo.
Lúc đó, trên các radar của tàu xuất hiện thông tin đặt thủy thủ đoàn vào tình trạng bế tắc. Máy bay lúc thì biến mất khỏi các màn hình, lúc thì bất ngờ thay đổi vị trí và tốc độ, lúc thì tạo ra thêm các mục tiêu điện tử giả. Đồng thời, các hệ thống thông tin và điều khiển vũ khí của tàu khu trục gần như bị tê liệt. Trong bối cảnh, tàu chiến này đang ở Biển Đen cách xa nước Mỹ 12.000 km thì không khó để tưởng tượng cảm xúc mà các thủy thủ trên tàu này đã trải qua. Hiện nay, Nga đang phát triển hệ thống mới Khibiny-U dành cho máy bay chiến thuật, cụ thể là Su-30SM.
Himalaya
Hệ thống này là sự phát triển tiếp theo của Khibiny, được thiết kế riêng cho tiêm kích thế hệ 5 PAK FA Т-50.
Khác biệt chính của nó so với Khibiny ở chỗ Khibiny là một dạng contenơ treo dưới cánh, chiếm chỗ một điểm treo nhất định, còn Himalaya được tích hợp hoàn toàn vào máy bay và được chế tạo dưới dạng các bộ phận riêng lẻ của vỏ máy bay.
 |
| Tiêm kích T-50 |
Tính năng của hệ thống này hiện được bảo mật, Т-50 là tiêm kích tối tân nhất thế giới, hiện chưa được VKS nhận vào trang bị.
Các hệ thống tác chiến điện tử mặt đất hiện đại hoạt động ở chế độ xử lý số tín hiệu, cho phép nâng cao đáng kể hiệu quả của chúng.
Theo cố vấn của Phó Tổng giám đốc thứ nhất của Tập đoàn KRET Mikheyev, trước đây, nhân viên vận hành trạm tác chiến điện tử phải tự xác định chủng loại mục tiêu theo dõi qua các thông tố tín hiệu trinh sát được và lựa chọn loại nhiễu cho nó.
Kỹ thuật số có thư viện điện tử bộ nhớ lớn và cung cấp cho nhân viên vận hành biết các chủng loại phương tiện của đối phương, cũng như đề xuất với anh ta những tín hiệu gây nhiễu hiệu quả nhất và các thuật toán đối kháng tối ưu
Krasukha-S4
Hệ thống này hội tụ trong mình tất cả những gì ưu tú nhất từ các phương tiện tác chiến điện tử các thế hệ trước. Ví dụ, Krasukha thừa kế hệ thống anten độc đáo từ loại đi trước là trạm gây nhiễu SPN-30.
 |
| Hệ thống Krasukha-S4 |
Một ưu thế khã của hệ thống mới là việc tự động hóa gần như hoàn toàn. Nếu như trước đây, hệ thống được điều khiển bằng tay thì ở Krasukha-4 áp dụng nguyên tắc “không động vào máy và nó sẽ không phụ lòng bạn”, có nghĩa là vai trò nhân viên điều hành chỉ còn là người quan sát, còn chế độ làm việc chính là điều khiển tập trung hóa tự động hóa.
Chức năng chính của Krasukha-S4 là che giấu các sở chỉ huy, cuimj quân, phương tiện phòng không, các cơ sở công nghiệp quan trọng chống trinh sát radar đường không và các vũ khí chính xác cao.
Khả năng của trạm gây nhiễu tích cực dải rộng của hệ thống cho phép đối phó hiệu quả với tất cả các trạm radar hiện đại sử dụng trên các loại máy bay khác nhau, cũng như với tên lửa hành trình và máy bay không người lái.
Krasukha-2
Biến thể này dùng để chế áp vô tuyến điện tử đối với các hệ thống radar chỉ huy/báo động sớm (AWACS) của Mỹ. Đây là máy bay chỉ huy và trinh sát cực mạnh chở theo cả một kíp trắc thủ đông đảo. Để “bịt mắt” máy bay này, cần rất nhiều năng lượng. Krasukha-2 có đủ công suất và trí năng để đối phó với máy bay này.
Toàn bộ hệ thống được triển khai trong vòng vài phút, không cần sự tham gia của con người, và sau khi triển khai, hệ thống có khả năng loại khỏi vòng chiến các máy bay AWACS ở cự ly mấy trăm ki-lô-mét.
Moskva-1
Hệ thống Moskva-1 dùng để thực hiện trinh sát radar (radar thụ động), tương tác và trao đổi thông tin với các sở chỉ huy bộ đội tên lửa phòng không và bộ đội radar, các đài dẫn đường máy bay, cung cấp thông tin chỉ thị mục tiêu và chỉ huy các đơn vị gây nhiễu và các phương tiện chế áp vô tuyến điện tử đơn lẻ.
Trong thành phần hệ thống Moskva-1 có module trinh sát và trạm chỉ huy các phân đội (các trạm) gây nhiễu.
Hệ thống Moskva-1 có khả năng:
- trinh sát vô tuyến điện và trinh sát radar ở tầm đến 400 km;
- phân loại tất cả các phương tiện bức xạ vô tuyến theo mức độ nguy hiểm;
- bảo đảm hỗ trợ đường bay;
- bảo đảm phân phối mục tiêu và hiển thị toàn bộ thông tin;
- bảo đảm kiểm tra ngược hiệu quả hoạt động của các phân đội và phương tiện tác chiến điện tử đơn lẻ mà hệ thống điều khiển.
Các hệ thống Moskva-1 ra mắt lần đầu vào tháng 3/2016 trong cuộc tập trận chiến thuật chung của các lực lượng không quân và phòng không Nga ở tỉnh Astrakhan.
Infauna
Hệ thống Infauna do Tổng công ty Chế tạo dụng cụ thống nhất (OPK) cho phép tiến hành trinh sát vô tuyến điện và chế áp vô tuyến điện, bảo vệ sinh lực, xe bọc thép và xe ô tô trước hỏa lực có ngắm bắn từ vũ khí cận chiến và súng phóng lựu, cũng như từ các loại mìn/thiết bị nổ điều khiển bằng vô tuyến.
Hệ thống trinh sát vô tuyến điện dải rộng làm tăng đáng kể bán kính bảo vệ các mục tiêu cơ động cần bảo vệ chống các loại mìn điều khiển bằng vô tuyến. Khả năng tạo màn khói xon khí cho phép che giấu phương tiện kỹ thuật trước vũ khí chính xác cao trang bị hệ dẫn video và laser.
Hiện nay, các hệ thống này sử dụng khung gầm bánh lốp K1Sh1 (khung gầm xe bọc thép chở quân BTR-80) đang được sản xuất loạt và biên chế cho các đơn vị trong quân đội Nga.
Borisoglebsk-2
Là hệ thống chế áp vô tuyến điện tử, cũng do hãng OPK phát triển, cấu thành nền tảng kỹ thuật của các đơn vị tác chiến điện tử của các binh đoàn chiến thuật.
 |
| Hệ thống Borisoglebsk-2 |
Dùng để trinh sát vô tuyến điện và chế áp vô tuyến các kênh liên lạc vô tuyến điện mặt đất và máy bay sóng ngắn, sóng cực ngắn, các thuê bao đầu cuối điện thoại di động và liên lạc trung kế ở các cấp chỉ huy chiến thuật và chiến thuật-chiến dịch.
Nòng cốt của hệ thống là 3 trạm gây nhiễu và một sở chỉ huy lắp trên các xe bọc thép chở quân MT-LB vốn là khung gầm xích truyền thống dành cho các phương tiện tác chiến điện tử mặt đất. Mỗi hệ thống được biên chế 9 xe.
Hệ thống áp dụng các giải pháp kỹ thuật hoàn toàn mới để cấu hình các phương tiện trinh sát vô tuyến điện và các hệ thống chỉ huy tự động hóa. Ví dụ như sử dụng các tín hiệu dải rộng về năng lượng và cấu trúc ẩn, cho phép truyền dữ liệu tốc độ cao và chống nhiễu.
Dải tần trinh sát và chế áp được mở rộng hơn 2 lần so với các trạm gây nhiễu trước đây, còn tốc độ phát hiện tần số tăng lên hơn 100 lần.
Các hệ thống tác chiến điện tử trên hạm tàu
Các hệ thống này dùng để bảo vệ hạm tàu các loại chống trinh sát và tránh bị tiêu diệt bằng hỏa lực. Đặc điểm của chúng là đối với mỗi tàu tùy thuộc vào chủng loại, lượng giãn nước, cũng như các nhiệm vụ mà nó đảm nhiệm đều có một tập hợp chuyên dụng các phương tiện tác chiến điện tử.
Các hệ thống tác chiến điện tử trên hạm tàu bao gồm:
Các trạm trinh sát vô tuyến điện và trinh sát radar;
Các phương tiện tác chiến điện tử tích cực và tiêu cực;
Các thiết bị tự động bảo đảm ngụy trang tàu trên các trường vật lý khác nhau;
Các thiết bị phóng mồi bẫy…
Tất cả các hệ thống này được tích hợp với các phương tiện hỏa lực và thông tin trên tàu để nâng cao khả năng sống còn và hiệu quả chiến đấu của tàu.
TK-25E và MP-405E
Đây là các hệ thống tác chiến điện tử trên tàu cơ bản, cho phép bảo vệ chống lại vũ khí hàng không và vũ khí hạm tàu điều khiển bằng vô tuyến bằng cách gây nhiễu tích cực và tiêu cực.
TK-25E cho phép tạo nhiễu xung đánh lừa và tạo giả bằng cách sử dụng các tín hiệu sao chép kỹ thuật số cho các tàu thuộc tất cả các lớp cơ bản. Hệ thống có khả năng phân tích đồng thời đến 256 mục tiêu và cho phép bảo vệ tàu hiệu quả.
MP-405E dùng để trang bị cho tàu có lượng giãn nước nhỏ. Nó có khả năng ngăn chặn phát hiện, phân tích và phân loại các chủng loại phương tiện vô tuyến điện tử có phát xạ và các phương tiện mang chúng theo mức độ nguy hiểm, cũng như bảo đảm chế áp vô tuyến điện tử đối với tất cả các phương tiện trinh sát và sát thương của đối phương.
http://vietnamdefence.com/Home/ktqs/ew/Khi-tai-tac-chien-dien-tu-cua-Nga-2/20177/55258.vnd
Không có nhận xét nào:
Đăng nhận xét